Buka je dio svakodnevnog života stanovnika i radnika različitog spektra djelatnosti, te predstavlja neizbježnu posljedicu modernog društva, gustine razvoja, intenziteta aktivnost.

Zvuk je sastavni dieo svakodnevnog života i dio čovjekovog okruženja i njegovo prisustvo je evidentno gotovo u svim sferama ljudskog života. Međutim, zvuk nas često uznemirava i svaki neželjen ili štetan zvuk je buka, koja se smatra zagađenjem okoliša. Procjenjuje se da je značajan broj stanovnika Evrope izložen negativnim efektima zbog čega buka predstavlja jedan od glavnih lokalnih problema okoliša sa značajnim posljedicama po zdravlje stanovništva.

Zvuk može djelovati na ljudsko zdravlje direktno na čulo sluha, ali i na ostale organe, izazivajući različite simptome i bolesti: nervoza, zamor, nesanica, pad koncentracije, glavobolja, visok krvni pritisak, lupanje srca, poremećaj rada žlijezda itd. Prema uticaju na ljudski organizam, buka se može klasifikovati po stepenu jačine:
– od 40 -50 dB izaziva psihičke reakcije,
– od 60 – 80 dB izaziva rastrojstvo vegetativnog nervnog sistema,
– od 90 – 110 dB izaziva slabljenje sluha,
– preko 120 dB izaziva oštećenje sluha i slušnog aparata, od 150 dB izaziva mehaničke povrede slušnog aparata, a od 170 dB smrt.

Buka u okolišu je buka koju stvaraju svi izvori buke koji se javljaju u čovjekovom okruženju.

Glavni izvori buke su: saobraćaj (drumski, željeznički i avionski), građevinske mašine, industrija, mašine za kućnu upotrebu (kosilica, motorna testera i sl.), sportske i rekreativne aktivnosti, koncerti, zabavni parkovi, alarmi. Takođe, tu su i izvori buke u zatvorenom prostoru kao što su: kućni aparati (usisivač, fen za kosu, veš mašina i sl.), ventilacioni sistemi i klima uređaji, pumpne stanice, trafostanice, uređaji za muzičku reprodukciju, proslave, i druge ljudske aktivnosti.

Iako predstavlja značajan problem, oblast buke nije u vrhu prioriteta kada je poglavlje 27 u pitanju, o čemu svjedoči i podatak da od 2010. godine nije bilo nikakvih promjena u zakonodavstvu. Međutim i Evropska zajednica je tek Zelenom knjigom (Green Paper) Evropske komisije iz 1996. godine buku eksplicitno definisala kao problem u okolišu. Tada su utvrđena su dva pravca djelovanja:

1. opšta politika u oblasti buke: zajednički metodi za procjenu izloženosti buci, ustanovljavanje zajedničkog indeksa izloženosti buci, ograničavanje prenosa buke, razmjena informacija i iskustava, unapređivanje koherentnosti programa istraživanja u oblasti buke i
2. smanjivanje emisija na izvoru: drumski, željeznički i vazdušni saobraćaj i buka od opreme koja se koristi na otvorenom prostoru.

Najznačajniji dio politike EU u ovoj oblasti usmjeren je ka smanjivanju buke putem uvođenja obaveznih tehničkih standarda za proizvode, kao i ustanovljavanja graničnih vrijednosti emisije za pojedine proizvode (motorna vozila, motocikli, avioni, kućni aparati, različita oprema). Jedan od osnovnih ciljeva je smanjenje broja ljudi koji su dugoročno ugroženi natprosječnim nivoom buke, a naročito buke iz saobraćaja.

Evropska direktiva 2002/49/EC o buci u okolišu, predstavlja osnovni dokument u ovoj oblasti i on zahtjeva od država članica da svakih 5 godina pripremaju i objavljuju mape buke i akcione planove upravljanja bukom za: aglomeracije sa više od 100.000 stanovnika, glavne puteve (više od 3 miliona vozila godišnje), glavne željeznice (više od 30.000 vozova godišnje), glavne aerodrome (više od 50.000 pokreta godišnje, uključujući male avione i helikoptere).  Buka iz okoliša, prema članu 3. Direktive znači neželjen ili po ljudsko zdravlje i okoliš štetan zvuk u vanjskome prostoru izazvan ljudskom aktivnošću, uključujući buku koju emitiraju: prijevozna sredstva, cestovni promet, željeznički promet, zračni promet, te buka iz područja s industrijskim djelatnostima. Prema članu 2., ista direktiva ne pokriva buku koju izaziva sama izložena osoba, buku od svakodnevnih kućanskih aktivnosti, buku iz stambenih prostora, buku na radnome mjestu, buku unutar prijevoznih sredstava ili buku od vojnih aktivnosti u vojnim područjima.

Na nivou institucija BiH buka je obuhvaćena institucionalnim okvirom koji pokriva oblast zaštite okoliša i transporta. Institucionalne nadležnosti na nivou BiH postoje samo u pogledu buke u transportu, koje pokriva Ministarstvo komunikacije i transporta BiH, Ministarstva vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH (MVTEO), Regluatorni odbor željeznica BiH i Direkcije za civilno zrakoplovstvo Bosne i Hercegovine (BHDCA).

Na nivou BIH institucija, buka je obuhvaćena i zakonodavstvom koji prati potupak homologacije transportnih vozila u nadležnosti Ministarstva komunikacija i transporta BiH. Posebnim naredbama se uvodi obaveza homologacije motornih vozila u pogledu buke i to za motocikle, motorna vozila sa najmanje četiri točka, zamjenskih sistema za smanjenje buke.

U oblasti vazduhoplovstva na snazi su Zakon o vazduhoplovstvu BiH (“Sl. glasnik BiH”, br. 39/09), Pravilnik o početnoj homologaciji vazduhoplova i vazduhoplovnih komponenti (“Sl. glasnik BiH”, br. 21/06), Pravilnik o aerodromima (“Sl. glasnik BiH”, br. 9/11), Pravilnik o dozvoljenim nivoima buke (“Sl. novine SRBiH”, br. 46/89).

U oblasti željezničkog prometa na snazi je Pravilnik o primjeni Jedinstvenih tehničkih propisa (JTP) koji se odnose na podsistem “željeznička vozila – buka” (JTP BUKA) u željezničkim sistemima u Bosni i Hercegovini (Sl.glasnik BIH, 3/18).

Monitoring buke se vrši u sklopu zahtjeva koji proizlaze iz okolišne/ekološke dozvole za industrijske subjekte i građevinske radove. Izvještaji o izmjerenim vrijednostima se dostavljaju nadležnom ministarstvu. Nije poznato da li postoji sistem izvještavanja građanstva o izmjerenoj buci.

Zavod za javno zdravstvo FBiH i Institut za javno zdravstvo RS objavljuju godišnje izvještaje o općem zdravstvenom stanju stanovništva u FBiH i RS. Dio tih izvještaja čini i „okoliš i zdravlje“, u kojem se navodi utjecaj buke na zdravlje.